Surveilleren is toezichthouden gedurende het examen, dan wel het bewaken van het gedrag van kandidaten die een examen afleggen en daarbij actief de omstandigheden en de omgeving in de gaten houden. Surveilleren heeft als doel dat onomstotelijk wordt bepaald dat de kennis, kunde, vaardigheden en competenties van de individuele kandidaat is gemeten en mede op basis daarvan het examenresultaat kan worden vastgesteld.
In die context heeft het surveilleren een preventieve werking: het moet voorkomen dat er op welke wijze dan ook gedurende het examen fraude gepleegd wordt. Surveilleren is een fundamentele taak in het examenproces. Naast de preventieve functie heeft surveilleren ook een actieve functie: het actief opsporen van enerzijds bekende maar anderzijds ook vooralsnog onbekende, maar ongeoorloofde aspecten – ook wel fraude genaamd - die van invloed kunnen zijn op het eindresultaat van de kandidaat of van het examen als geheel. Immers als er sprake is van structurele of grootschalige fraude, dan ondermijnt dat de waarde van het daaraan gekoppelde diploma en daarmee vermindert het civiele effect of wordt dat in gevaar gebracht. Let wel, surveilleren is een heel fundamentele maar helaas vaak onderschatte functie.

Als surveillant moet je kunnen schaken en schakelen: het is zaak zowel fraude te voorkomen door het uitstralen van autoriteit en het actief surveilleren, als ook om bekende en nieuwe vormen van fraude op te sporen. Het is dan de bedoeling dat de surveillant daarop acteert binnen de bestaande juridische context en procedures, in het belang van het examen of wat de eigenaar van het examenstelsel daarmee voor ogen heeft. Nieuwe signalen moeten worden gerapporteerd om achteraf te bepalen of alsnog actie nodig is of procedures aangepast moeten worden. Dit teneinde te kunnen anticiperen op de nieuwe fraudevorm en om die weer naar de toekomst toe te voorkomen.
Dit alles vraagt dus een inlevingsvermogen en een vermogen van de surveillant om over de grenzen van het bekende heen te kijken, in de gaten te hebben wie belang heeft bij een positief examenresultaat, zich in te leven in de gedachtewereld en met name ook de leefwereld van de examenkandidaten. Waar zijn kandidaten mee bezig? Waar maken ze ook in hun sociale omgeving en dagelijkse leefwereld gebruik van en zijn technische of andere hulpmiddelen en werkwijzen ook in te zetten voor of gedurende het examen terwijl dat niet geoorloofd is.

Het is dan ook heel logisch dat er eisen gesteld worden aan surveillanten. Die eisen zijn overigens in de loop der tijd wel aangepast, omdat er naast de traditionele examenvormen ook met de introductie van nieuwe technieken andere examenvormen mogelijk zijn geworden. Hoewel de Computer Based Testing bedoeld is om ten opzichte van schriftelijke mc-examens fraude het hoofd te bieden, vraagt deze CBT examinering andere deskundigheid van surveillanten bij het voorkomen van de hieraan inmiddels ook onlosmakelijk verbonden gebleken fraude en het opsporen van altijd weer opkomende en in ontwikkeling zijnde nieuwe vormen van fraude.

Lees meer . . .